تحلیل محتوای کتابهای علوم دوره ابتدایی بر اساس توجه به مهارتهای فرایندی

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان توجه به مهارت های فرایندی با عنوان«تحلیل محتوای کتاب های علوم دوره ابتدایی از نظرتوجه به مهارت های فرایندی» انجام شد. شاکله اصلی این تحقیق شامل توصیف وضعیت موجود و تشخیص میزان برخورداری کتاب های مذکوراز مهارت های فرایندی و مولفه های آن و بررسی چگونگی ارائه روند فرایند محوربودن مطالب آن؛درحوزه مهارت های فرایندی دارد.جامعه آماری این تحقیق، شامل تمام کتاب های علوم دوره پنج ساله ابتدایی است که درسال89-1388درمدارس ابتدایی تدریس گردیده اند؛ و ازآنجایی که حجم جامعه و نمونه دراین تحقیق برابر می باشد، محتوای تمام کتاب ها نیز به عنوان نمونه انتخاب، وتحلیل شده اند.روش مورد استفاده دراین پژوهش، تکنیک تحلیل محتواست که از روش ویلیام رومی الهام گرفته شده است ؛ و همچنین ابزار جمع آوری اطلاعات دراین تحقیق شامل استفاده از فرم محقق ساخته است که روایی و پایایی آن توسط صاحب نظران و معلمان مجرب آموزش علوم مــورد تایید قــــرارگرفته شده است؛و ازآمار توصیفی و استنباطی (مجذورکای) درتجزیه و تحلیل اطلاعات نیز استفاده شده است. یافته های حاصله ازاین تحقیق نشان ازآن دارد که توجه به مفاهیم مرتبط با مهارت های فرایندی درکتاب های علوم دوره پنج ساله ابتدایی به صورت متعادل و متوازنی دنبال نشده است.گرچه به مهارت های (مشاهده کردن، برقراری ارتباط وکاربرد ابزار) بیش ازسایرمهارت ها توجه شده است،اما به مهارت های(فرضیه سازی،تفسیرنتایج وطراحی تحقیق)توجه زیادی مبذول نشده و نقش مهارت «پیش بینی کردن» نیز بکلی نادیده گرفته شده است. همچنین،یافته های حاصــل ازمحاسبه ضریب نسبت مهارت های فراینـــدی به غیرفرایندی درکل محتوای کتاب های علوم تجربی دوره ابتدایی،حاکی از آن است که کتاب های علوم تجربی پایه های مختلف دوره ابتدایی همگی فرایند محورند؛ اما، میزان این فرایند محوری درپایه های مختلف متفاوت می باشد.زیرا یافته های حاصله نشانگرآن است که محتوای کتاب های علوم تجربی پایه های اول وسوم ابتدایی با کسب ضرایب ما بین1الی5/1،درحد قابل قبولی فرایند محور بوده؛ وتوانسته اند اطلاعات مناسبی را درمورد مهارت های فرایندی دراختیار دانش آموزان قرار دهند.اما محتوای کتاب های علوم دوم، چهارم و پنجم ابتدایی،با کسب ضرایب بالاتراز5/1،درحد بسیارخوبی فرایند محورمی باشند؛ وتوانسته اند اطلاعات شایسته ودرخورنیازی را درمورد مهارت های فرایندی دراختیار دانش آموزان قرار دهند. تحلیل آماری داده ها نیز نشان داد که رابطه معناداری بین توزیع فراوانی مقوله های مهارت های فرایندی وکتاب های علوم تجربی پایه های مختلف دوره ابتدایی نیز وجود دارد. واژگان کلیدی:تحلیل محتوا، علوم تجربی ، مهارت های فرایندی، مشاهده کردن ، مقایسه کردن، طبقه بندی کردن ، جمع آوری اطلاعات ، برقراری ارتباط، فرضیه سازی ، اندازه گیری کردن ،کاربرد ابزار، پیش بینی کردن، تفسیر نتایج ، طراحی تحقیق ، دوره ابتدایی